افسانه نازک شدن روغن موتور يا راز طول عمر موتور

تقریبأ تمام دارندگان خودرو از خرید و مصرف روغن موتورهای ویسکوزیتی پایین سرباز میزنند چون همه از نازک شدن روغن بخصوص در تابستان بیمناکند. به صورتى كه هيچ روغنى با ويسكوزيته كمتر از ٤٠ در كشور توليد نميشود چون بازارى ندارد. اینجا بررسی میکنیم که این باور عمومی که تکنسین های خودرو هم به آن دامن میزنند چقدر میتواند درست باشد.

روغن موتورها بعلت خاصیت خود در دماهای مختلف ویسکوزیتی متفاوت دارند. به همین علت وقتی به یک روغن ویسکوزیته ۵۰ حدود ۱۲ درجه بیشتر از صد درجه حرارت بدهید تبدیل به روغن ویسکوزیته ۴۰ می شود و بالعکس. ما میدانیم که وقتی شما خودرو را خاموش می کنید بعد از مدتی روغن موتور دمایش به دمای محیط کاهش پیدا میکند و ویسکوزیته آن بشدت افزایش پیدا میکند یا به عبارتی ضخیم میشود. حتی نازک ترین روغن های موجود در دمای معمولی از ضخیمترین روغن ها در ۱۰۰ درجه سانتی گراد ضخیمتر هستند.

نکته بعدی اینست که چه در زمستان و چه در تابستان دمای عملیاتی موتور تغییری نمیکند. فقط زمان رسیدن به آن دما تفاوت میکند. اين زمان ١٠ تا ٢٠ دقيقه طول ميكشد. سیستم خنک کننده خودرو وظیفه دارد نگذارد حرارت پیشرانه از ۱۰۰ درجه سانتی گراد تجاوز کند. حتی در دمای تابستان داغ جنوب که به بالای ۵۰ درجه میرسد هنوز ۵۰ درجه حرارت بیشتر نیاز است که پیشرانه به دمای بهینه برسد. اگر خودروی شما در سیستم خنک کنندگی خود اشکال دارد و دمای موتور را نمیتواند کنترل کند گیج حرارت به شما اخطار میدهد که موتور را خاموش کنید. بنابراین نگرانی از نازک شدن روغن موتور در تابستان هیچ اساسی ندارد. ۴۰ درصد کل وظیفه خنک کنندگی موتور بعهده روغن موتور است. یک روغن موتور ویسکوزیته پایین با چرخش سریعتر در موتور این وظیفه را بهتر انجام میدهد و در تابستان به سیستم خنک کننده کمتر فشار می آید.

یکی از موسسه های تحقیقاتی شل در بریتانیا در یک مقاله علمی نتایج تحقیق خود در مورد وضعیت و تاثیر ویسکوزیته های مختلف روغن موتور در رینگ بالای پیستون منتشر کرده است؛

آنها رینگ و پیستون یک خودروى فرمولا وان را شبیه سازی کردند و نیرویی اصطكاك تلف شده با روغن هاى با ويسكوزيته متفاوت و ضخامت روغن ها در قسمت بالای پیستون که بیشترین حرارت را در موتور را دارد را اندازه گیری کردند که از قرار ذیل است؛

Lubricant....Power loss (Watts)....Minimum oil film thickness-Pm
SAE-20W/50........402.................0.76
SAE-15W/40........375.................0.73
SAE-10W/30........313.................0.62
SAE-0W/20..........259.................0.51

مردم فكر ميكنند كه روغن هاى ويسكوزيته ٢٠ شصت درصد از روغن هاى ويسكوزيته ٥٠ نازك ترند ولى در حقيقت آنها فقط سى درصد نازك ترند.

روغن موتورهاى معدنى مدرن امروزى پس از چند ساعت كاركرد حدود ١٠ درصد در درجه حرارت عملياتى بعلت شكست پليمرها نازك تر ميشوند و سپس   شروع به ضخيم شدن ميكنند و تا ٦٠ درصد بعلت اكسيداسيون و جذب دوده در يك دوره كاركرد ٩٦ ساعته ضخيم تر ميشوند. 

نازك شدن روغن موتور در استاندارد ويسكوزيته اس اى ايى كه تقريبأ تمام روغن موتورها از آن پيروى ميكنند داراى حدود مشخص كه در جدول زير آمده هستند

بغير از اينكه حد پايين ويسكوزيته ٢٠ به ٦.٩ سانتى استوك از امسال افزايش پيدا كرده تمام اطلاعات اين جدول براى استاندارد كردن روغن موتورها معتبر است

همين طور كه ملاحظه ميفرماييد عدد حرارت و فشار بالاى روغن در ١٥٠ درجه روغن ويسكوزيته ٢٠ ، ٢.٦ و براى ضخيمترين ويسكوزيته يعنى ٦٠، ٣.٧ است

بله نازك ترين روغن استاندارد با ضخيمترين آن در شرايط فوق سنگين مانند مسابقه كه رادياتور نميتواند به آن سرعت حرارت را از روى موتور بر دارد و درجه حرارت موتور ممكن است به ١٥٠ درجه برسد، فقط ١.١ سانتى پوز است! با اين توجه كه روغن نازك تر با سرعت گردش خود زودتر حرارت را از روى قطعات داغ داخلى موتور بر ميدارند و ديرتر اجازه ميدهند كه موتور به چنين حرارتى برسد

حال از يك زاويه ديگر اين تفكر را مورد بررسى قرار ميدهيم. به جدول زير نگاه كنيد

حد بالاى ضخامت يك روغن صفر-بيست با حد پايين يك روغن بيست-پنجاه فقط ٧ سانتى استوك تفاوت دارد! يعنى يك روغن بيست-پنجاه در درجه ١٠٠ حداقل ٧٥ درصد ضخيم تر است ولى تفاوت اساسى در دماهاى پايين تر اتفاق ميافتد

اين جدول مى گويد روغن كاسترول جى تى اكس بيست-پنجاه در دماى چهل درجه ويسكوزيته ١٥٩.١ و همين برند با پنج-بيست ويسكوزيته ٥١.٧ در چهل درجه دارد و اين يعنى روغن بيست-پنجاه بيش از سه برابر از ديگرى وقتى شما در دماى گرم چهل درجه تابستان موتور را خاموش ميكنيد ضخيم تر ميشود. روزهاى چهل درجه اى كم هستند و در برخى نقاط اساسأ رخ نميدهد

حال در نظر بگيريد كه خودرو را در دماى سرد مانند صفر درجه ميخواهيد روشن كنيد آنگاه روغن بيست-پنجاه ويسكوزيته ٢٣٨٨ و روغن پنج-بيست ويسكوزيته ٤٣٩ خواهد داشت. اين ارقام براى منفى ده درجه سانتی گراد به اين صورت تغيير ميكند؛ ٦٢٥٠ و ٩٣٧. با كاهش دما اين تفاوت چشمگيرتر ميشود.  بيشتر خودروها براى كاركردن بهينه با ويسكوزيته ١٠ سانتى استوك ساخته شده اند، موتور براى بهترين حفاظت ويسكوزيته ٨ تا ١٣ لازم دارد ولى ارقام بالا چندين ده برابر بزرگتر و روغن ضخيم تر است  و بسته به ضخامت روغن تا رسيدن موتور به درجه عملياتى و در نتيجه رسيدن روغن به ويسكوزيته عملياتى فرسايش و آسيب به قطعات متحرك موتور وارد خواهد آمد

از ضخيم شدن روغن گريزى نيست ولى با انتخاب صحيح از ميزان آسيب ميتوان به مقدار بسيار زيادى كاست

تمام شواهد علمى بر اين دلالت دارند كه شما ميبايست نازكترين روغن موتورى كه به آن دسترسى داريد براى خودروى خود انتخاب كنيد چون آنها بهترين حفاظت را از موتور بعمل مى آورند

گزارش هاى زيادى از دارندگان خودروهاى سوپر اسپرت و دوازده سيلندر مبنى بر استفاده از روغن موتورهاى بسيار نازك تر از آنچه سازنده آنها توصيه كرده است بر روى اينترنت وجود دارد. تقريبا تمام آنها ميگويند كه از عملكرد روغن جديد بهت زده شده اند و به روغن هاى ويسكوزيته بالاتر بر نخواهند گشت. 

٩٠ درصد كل فرسايش موتور بعلت ضخامت روغن در زمان استارت تا ده -بيست دقيقه بعد كه روغن به درجه حرارت بهينه ميرسد اتفاق ميافتد پس چرا حرف كسانى را كه ميگويند روغن سفت تر بهتر است را قبول كنيم؟ در واقعيت اتفاقى كاملا مخالف باور عمومى ميافتد.

 "روغن ها بيش از اندازه ضخيم هستند نه اينكه كمتر از حد لازم نازك باشند."

طبق مطالعات كمپانى كاسترول، امروزه موتور خودروها به طول متوسط ٢٠٠ هزار كيلومتر عمر ميكنند ولى اگر به خوبى از آنها با سرويس روغن موتور مرتب و مناسب مراقبت شوند ميتوانند تا ٥٠٠ هزار كيلومتر بدون تعمييرات عمده خدمت كنند.